Χειμώνας – Εκμετάλλευση πρώιμων ανθοφοριών.

Οι πρώιμες ανθοφορίες βοηθούν σημαντικά στην ανάπτυξη του μελισσιού. Οι συλλεγόμενες τροφές είναι απαραίτητες για την εκτροφή του γόνου και την ενίσχυση των αποθεμάτων μελιού που έχουν εξαντληθεί.

Αγριοράδικο (Taraxacum officinalis Weber)

Αυτοφύεται σε ακαλλιέργητους αγρούς  και σε λιβάδια. Δίνει άφθονο νέκταρ και γύρη ακόμη και σε χαμηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος και έχει παρατεταμένη ανθοφορία. Η άνθηση του σηματοδοτεί την έναρξη εκτροφής γόνου στα μελίσσια. Οι μέλισσες συλλέγουν μεγάλη ποσότητα γύρης από το αγριοράδικο μολονότι η θρεπτική της αξία είναι μειωμένη γιατί στερείται των βασικών αμινοξέων βαλίνη και ισολευκίνη (Lopene & Cohen 1987).

Αμυγδαλιά (Prunus dulcis (Myller) D.A. Webb)

Οι πρώιμες ποικιλίες αμυγδαλιάς ξεκινούν την άνθησή τους από τα τέλη Ιανουαρίου, ενώ οι όψιμες λίγο αργότερα (μέχρι και τον Μάρτιο). Το νέκταρ και η γύρη της αμυγδαλιάς βοηθούν ιδιαίτερα στην ανάπτυξη των μελισσιών, μετά όμως το τέλος της ανθοφορίας της, πρέπει να απομακρυνθούν αμέσως από τους αμυγδαλεώνες γιατί αρχίζουν ψεκασμοί με φυτοφάρμακα. Η ανθοφορία της αμυγδαλιάς είναι πολύ σημαντική όχι μόνο για την ανάπτυξη αλλά και για την επιβίωση των μελισσιών που αδυνάτισαν το φθινόπωρο στα πευκοδάση. Η άφθονη γύρη που παρέχει βοηθά στην παραγωγή γόνου και ανανέωση του πληθυσμού.  H ανθοφορία της κρύβει κινδύνους. Λόγω του εκτρεφόμενου γόνου και της δραστηριότητας τω μελισσών οι τροφές καταναλίσκονται γρήγορα και μια ξαφνική παγωνιά πιθανό να φέρει το μελίσσι στα πρόθυρα της λιμοκτονίας.  Συνήθως δεν αποθηκεύεται μέλι από την αμυγδαλιά γιατί χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά για την παραγωγή γόνου. Σε ιδιαίτερα όμως καλές χρονιές μερικά δυνατά μελίσσια καταφέρνουν και ‘περισσεύουν’ μέλι στους μελιτοθαλάμους. Το μέλι της αμυγδαλιάς πιθανόν να πικρίζει.

Ανοιξιάτικο ρείκι (Erica arborea L.)

Η ανθοφορία του φυτού ξεκινά νωρίς το Φεβρουάριο από τα χαμηλά και ζεστά μέρη και κλιμακώνεται μέχρι και τον Ιούνιο στα υψηλότερα και οψιμότερα μέρη. Μερικές χρονιές παρουσιάζεται και όψιμη ανθοφορία του φθινοπωρινού ρεικιού (σουσούρας) το Δεκέμβριο ή Ιανουάριο. Μελίσσια που μεταφέρονται στην όψιμη αυτή ανθοφορία, βοηθιούνται σημαντικά στην ανάπτυξή τους. Όταν τα μελίσσια που συλλέγουν εντατικά γύρη από το ανοιξιάτικο ρείκι αναγκαστούν να περιοριστούν στην κυψέλη τους για μερικές ημέρες, λόγω ξαφνικής επιδείνωσης των καιρικών συνθηκών, πιθανό να παρουσιάσουν δυσεντερίες (ευκοίλιες). Η κατάσταση αντιμετωπίζεται με τροφοδότηση των μελισσιών με σιρόπι στο οποίο προστίθεται 1% αλάτι και μετάγγισή τους σε καθαρές απολυμασμένες κυψέλες.

Ανεμώνη (Anemone pavonina)

Ανθίζει Φεβρουάριο – Μάιο και δίνει νέκταρ και γύρη στις μέλισσες.

Ασφόδελος (Asphodelus spp.)

Σφεντυλιά, σπερδούκλια, ασπουραδουκλά, σφορδαλές, ακαρόνι, άρβηκας κ.ά. Είναι ετήσιο αυτοφυές φυτό, συναντιέται ως ζιζάνιο στους βοσκότοπους σε ημιορεινές, πεδινές και προσήλιες περιοχές, χρησιμοποιείται και ως καλλωπιστικό. Για τις μέλισσες είναι πολύ χρήσιμο, κυρίως για το νέκταρ του. Διατηρεί τα ασπρορόδινα άνθη του στο μακρύ ανθοφόρο στέλεχος για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ανθίζει από το Φεβρουάριο

Βερικοκιά (Prunus armeniaca L.)

Η πρώιμη ποικιλία Επιδαύρου ανθοφορεί από τα μέσα Φεβρουαρίου μέχρι και μέσα Μαρτίου, ενώ οι οψιμότερες ποικιλίες Μπεμπέκον, Liozet κ.ά. ανθοφορούν από τον Φεβρουάριο μέχρι το Μάρτιο. Καλλιεργείται σε μεγάλες εκτάσεις και έχει πλούσια και παρατεταμένη ανθοφορία. Η μεγάλη περίοδος άνθησης οφείλεται στη παρουσία πολλών ποικιλιών με διαφορετική εποχή άνθησης αλλά και ανομοιομορφία στην άνθηση του ιδίου δένδρου ή της ιδίας ποικιλίας (Τσέλιος, 1988).  Η βερικοκιά βοηθά σημαντικά στην ανάπτυξη των μελισσιών με την άφθονη γύρη και το νέκταρ που παρέχει. Η μεγάλη προσφορά της καλλιέργειας στην μελισσοκομία περιορίζεται από ψεκασμούς εντομοκτόνων που γίνονται μετά την ανθοφορία των πρώιμων ποικιλιών.

Δενδρολίβανο (Rosmarius officinalis)

H άνθησή του επεκτείνεται από τον Σεπτέμβριο μέχρι τα μέσα Μαίου. Δίνει άφθονο νέκταρ και γύρη και βοηθά τα μελίσσια στο κρίσιμο στάδιο της ανάπτυξής τους. Οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες δεν επηρεάζουν την ανθοφορία του φυτού.

Εχίνοπας (Genista monosperma)

Αρκετά χρήσιμο μελισσοκομικό φυτό που ανθίζει Φεβρουάριο – Μάρτιο παρέχοντας στις μέλισσες κυρίως νέκταρ.

Ζοχαδόχορτο (Rununculaceae)

Το συναντάμε ως ζιζάνιο και αυτοφύεται σε όλη την Ελλάδα. Ανθίζει Ιανουάριο – Μάϊο δίνοντας στις μέλισσες νέκταρ και γύρη χρώμματος κίτρινου.

Zοχός (sonchus oleraceus)

Αυτοφύεται σε όλη την Ελλάδα. Ξεκινάει να ανθίζει απο Φεβρουάριο. Με την γύρη του βοηθάει την ανάπτυξη των μελισσιών.

Κρανιά (Cornus mas)

Η κρανιά ανθίζει νωρίς τον χειμώνα (Ιανουάριο – Φεβρουάριο) και η άνθηση διαρκεί αρκετές ημέρες. Συναντάται συνήθως στην ορεινή και ημιορεινή Ελλάδα σε υψόμετρο από 300 έως 900 μέτρα.

Λεύκη (Populus spp)

Στα διάφορα είδη λεύκης παρασιτούν οι αφίδες Pterocomma populeum, Chaltophorus sppκαι άλλες που δίνουν εκμεταλλεύσιμη ποσότητα μελιτώματος από το Φεβρουάριο ίσως και αργότερα. Σε συνδυασμό με άλλα φυτά που δίνουν γύρη βοηθά στη ανάπτυξη των μελισσιών.

Οξαλίδα-Ξυνάκι (Oxalis spp)

Ξυνήθρα, οξαλίδα, αγριολάπαθο. Οι μέλισσες συλλέγουν άφθονη γύρη και νέκταρ από το ξυνάκι  κυρίως τις πρωινές ώρες. Η ανθοφορία ξεκινά από τα μέσα του χειμώνα γεγονός που βοηθά τη γρήγορη ανάπτυξη των μελισσιών.

Φουντουκιά (Corylus spp)

Μολονότι ανεμόφιλο δένδρο δίνει νωρίς από τον Ιανουάριο μέχρι το Φεβρουάριο άφθονη γύρη την οποία συλλέγουν οι μέλισσες. Εάν δεν υπάρχουν στην περιοχή νεκταρογόνα φυτά τα μελίσσια πρέπει να τροφοδοτούνται διεγερτικά με σιρόπι.

Από το βιβλίο του Ανδρέα Θρασυβούλου «Πρακτική Μελισσοκομία»,Θεσσαλονίκη 2001, Εκδόσεις Μελισσοκομική Επιθεώρηση