Πευκόμελο και το μελιτογόνο έντομο Marchalina hellenica

Το σημαντικότερο μελιτογόνο έντομο για την Ελληνική Μελισσοκομία είναι το Marchalina Hellenica ή αλλιώς εργάτης του πεύκου, απο τις μελιτώδεις εκκρίσεις του οποίου παράγεται το γνωστό πευκόμελο.
Παρουσιάζεται μόνο σε χώρες της λεκάνης της Μεσογείου και συγκεκριμένα στην Ελλάδα, στην Τουρκία και την Ν.Ιταλία. Παρασιτεί στα είδη Pinus brutia(τραχεία), Pinus halepensis (χαλέπιος), Pinus silvestris & Pinus pine. Η παρουσία του εντόμου στα πευκοδάση της Ελλάδας χρονολογείται τουλάχιστον απο τον 18ο αιώνα. Για πρώτη φορά περιγράφηκε και κατατάχθηκε απο τον Γεννάδιο το 1883 με χαρακτηριστικό όνομα γένους hellenica.

Marchalina Hellenica

Τα περισσότερα μελιτογόνα έντομα τρέφονται με φυτικό χυμό διατρυπώντας τα φύλλα, τους νεαρούς βλαστούς και τους καρπούς και ρουφώντας το περιεχόμενό τους. Τα μελιτογόνα έντομα της πεύκης και της ελάτης διατρυπούν το σκληρό φλοιό των δέντρων και βρίσκονται εγκατεστημένα στον κορμό. Ο φυτικός αυτός χυμός αποτελείται κυρίως απο σάκχαρα και περιορισμένη ποσότητα νιτρικών. Στα 200 χρόνια συμβίωσης του εντόμου με το φυτό δεν έχουν παρατηρηθεί φαινόμενα νέκρωσης των πεύκων απο το Marchalina hellenica.

 Το έντομο Marchalina Hellenica αναπαράγεται με παρθενογένεση γι αυτό και υπάρχουν μόνο θηλυκά που αναπαράγονται απο μόνα τους. Τα πρώτα ενήλικα θηλυκά εμφανίζονται την άνοιξη. Το ενήλικο θηλυκό ψάχνει για μια θέση ωοτοκίας πάνω στο δέντρο. Αφού την βρεί, εκκρίνει μια κηρώδη ουσία (βαμβακάδα) περισσότερο στο πίσω μέρος του σώματός του, οπου εκεί θα γεννήσει και τα αυγά του. Το ενήλικο δεν τρέφεται. Μόνο τα προνυμφιακά στάδια είναι αυτά που τρέφονται. Οι μελιτοεκκρίσεις με μελισσοκομικό ενδιαφέρον εξαρτώνται απο το στάδιο του εντόμου και τις καιρικές συνθήκες.  

Μελίτωμα

Ως μελίτωμα ορίζεται ο σακχαρούχος χυμός που παράγεται απο έντομα με στοματικά μόρια προσαρμοσμένα στην μύζηση και εισροή ρευστών τροφών. Η χημική σύσταση του μελιτώματος αποτελείται κατα 90-95% απο σάκχαρα όπως η σουκρόζη, η γλυκόζη, η φρουκτόζη, η μαλτόζη, η τρεχαλόζη κ.α Εκτός απο τα σάκχαρα το μελίτωμα με το πέρασμά του απο το σώμα του εντόμου εμπλουτίζεται με βιταμίνες, αζωτούχες ουσίες, πρωτεϊνες και αμινοξέα, σε συγκεντρώσεις μεγαλύτερες αυτών που περιέχονται στο νέκταρ. Αυτό το μίγμα ουσιών ρουφάει η μέλισσα και το μεταφέρει στην κυψέλη της για να την επεξεργαστεί.  

Πευκόμελο

Τα μέλια που παράγονται απο μελίτωμα στην Ελλάδα αντιπροσωπεύουν το 70% της ετήσιας παραγωγής. Απο αυτά το 60-65% είναι ΜΕΛΙ ΠΕΥΚΟΥ και το υπόλοιπο 6-10% παράγεται απο τις μελιτώδεις εκκρίσεις εντόμων της Ελάτης.
 Το πευκόμελο είναι μέλι υψηλής θρεπτικής αξίας και αυτό οφείλεται κυρίως στο μεγάλο αριθμό διαφορετικών ουσιών που υπάρχουν στην σύστασή του. Απο τις ουσίες αυτές επικρατούν τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία (ασβέστιο, μαγνήσιο, ψευδάργυρος, σίδηρος, χαλκός, κάλιο και νάτριο.) τα οποία βρίσκονται σε μεγάλες συγκεντρώσεις στα ελληνικά πευκόμελα.
 Λόγω της χαμηλής φυσικής περιεκτικότητας του πευκόμελου σε γλυκόζη η κρυστάλλωσή του γίνεται με αρκετά βραδύ ρυθμό. Τα αμιγή πευκόμελα παραμένουν ρευστά για περισσότερο απο ενάμιση χρόνο ενώ οι αναμίξεις τους με μέλι ερείκης, βαμβακιού, ηλιάνθου ή πολύκομβου κρυσταλλώνουν σε 2-5 μήνες. Το χρώμα απο το Ανοιξιάτικο πευκόμελο είναι πιο ανοιχτόχρωμο και διαγές σε σχέση με εκείνο του Φθινοπώρου που είναι πιο σκουρόχρωμο.  

Εκμετάλλευση μελιτοεκρίσεων πεύκου απο τον μελισσοκόμο.

Πλεονεκτήματα: -Σταθερότητα της απόδοσης -Αυξημένη μελισσοχωρητικότητα -Κατάλληλη περίοδος εκμετάλλευσης -Μικρός κίνδυνος φυτοφαρμάκων -Περιορισμένη Λεηλασία

Μειονεκτήματα: -Μετάδοση ασθενειών -Εξάντληση των μελισσιών λόγω εντατικοποίησης -Μείωση του γόνου (Αυτό μπορεί να θεωρηθεί και ως πλεονέκτημα για την αντιμετώπιση της βαρρόα)


Βιβλιογραφία:
Μελιτογόνα έντομα της πεύκης, Σ.Γούναρη
Ταυτότητα Ελληνικού μελιού, Θρασυβούλου, Μανίκης, 1o Επιστημονικό Συνέδριο Μελισσοκομίας-Σηροτροφίας


MelissokomiaNet.gr