Η καταγωγή του είναι από τις περιοχές της Μεσογείου αλλά σήμερα εκτός από τις περιοχές αυτές καλλιεργείται ως καλλωπιστικό για τα ωραία κυανά άνθη του σε όλη σχεδόν την Ευρώπη και τις εύκρατες περιοχές της Αμερικής. Περιέχει τανίνη και αιθέριο έλαιο, το οποίο εξάγεται με απόσταξη κυρίως από τις κορυφές των ανθοφόρων βλαστών. Τα άνθη του προτιμώνται από τις μέλισσες και γίνονται πηγή για την παραγωγή μελιού.
Ανήκει στην οικογένεια Lamiacea (Lamiatae) Χειλανθή, στο είδος Rosmarinus officinalis.
Είναι πολυετής μικρός θάμνος που φθάνει μέχρι 1 μέτρο ύψος. Φύλλα λογχοειδή, παχιά, δερματώδη, βαθυπράσινα, άμισχα και άνθη μικρά με χρώμα κυανόλευκο, πολλά μαζί στις μασχάλες των φύλλων.
Εδαφοκλιματικές συνθήκες: Το δεντρολίβανο ευδοκιμεί σε ποικιλία εδαφών εκτός από τα βαριά που δεν αποστραγγίζονται καλά. Αναπτύσσεται σε πεδινές και ημιορεινές περιοχές, σε υψόμετρα μέχρι 600m. Εντούτοις, δείχνει αξιόλογη αντοχή στις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα. Το φυτό αυτό μπορεί να αναπτυχθεί τόσο ξηρικό όσο και ποτιστικό. Η προσθήκη οργανικής ουσίας κρίνεται απαραίτητη, τουλάχιστο στις ξηρικές καλλιέργειες, γιατί τούτο αυξάνει την ικανότητα του εδάφους να συγκρατεί θρεπτικά στοιχεία σε διαθέσιμες μορφές και νερό, προς όφελος των φυτών. Αναπτύσσεται άριστα σε pH εδάφους 6-7 αλλά και σε εδάφη με pH 5 αναπτύσσεται κανονικά. Προτιμά συνθήκες πλήρους ηλιοφάνειας.
Πολλαπλασιασμός: Γίνεται κυρίως με μοσχεύματα.
Είναι ο πλέον ενδεδειγμένος τρόπος πολλαπλασιασμού δενδρολίβανου. Τα μοσχεύματα κόβονται από τις κορυφές παλιάς φυτείας και έχουν μήκος 10-15 cm. Το φυτό μπορεί να πολλαπλασιαστεί με τη φύτευση ώριμου ξύλου κατ ευθείαν στην οριστική του θέση την άνοιξη ή το φθινόπωρο. Καλύτερη εποχή θεωρείται η άνοιξη.
Είναι ο πλέον ενδεδειγμένος τρόπος πολλαπλασιασμού δενδρολίβανου. Τα μοσχεύματα κόβονται από τις κορυφές παλιάς φυτείας και έχουν μήκος 10-15 cm. Το φυτό μπορεί να πολλαπλασιαστεί με τη φύτευση ώριμου ξύλου κατ ευθείαν στην οριστική του θέση την άνοιξη ή το φθινόπωρο. Καλύτερη εποχή θεωρείται η άνοιξη.
Εποχή και τρόπος φύτευσης: Η καλύτερη εποχή εγκατάστασης της φυτείας είναι νωρίς την άνοιξη. Οι αποστάσεις φύτευσης είναι 1.5 – 2 μέτρα μεταξύ των γραμμών και 1 μέτρο (το ένα φυτό από το άλλο) πάνω στη γραμμή. H οριστική εγκατάσταση των έρριζων μοσχευμάτων ή παραφυάδων στον αγρό μπορεί να γίνει Οκτώβριο-Νοέμβριο ή Φεβρουάριο-Μαρτιο.
Εποχή άνθησης: Διαρκεί σχεδόν όλο το χρόνο
Καλλιέργεια δενδρολίβανου
Καλλιεργητικές φροντίδες:
Α) Καταπολέμιση ζιζανίων Ο καλύτερος τρόπος καταπολέμησης των ζιζανίων είναι το σκάλισμα διότι βοηθά στην καλύτερη ανάπτυξη των φυτών. Από τον τρίτο χρόνο και μετά τα φυτά καλύπτουν σχεδόν όλη την επιφάνεια του χωραφιού με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται λίγα ζιζάνια τα οποία βγάλουμε με το χέρι.
Α) Καταπολέμιση ζιζανίων Ο καλύτερος τρόπος καταπολέμησης των ζιζανίων είναι το σκάλισμα διότι βοηθά στην καλύτερη ανάπτυξη των φυτών. Από τον τρίτο χρόνο και μετά τα φυτά καλύπτουν σχεδόν όλη την επιφάνεια του χωραφιού με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται λίγα ζιζάνια τα οποία βγάλουμε με το χέρι.
Β) Άρδευση Παρόλο που το δεντρολίβανο αναπτύσσεται και ξηρικό, εντούτοις αν αρδευτεί θα δώσει περισσότερο προϊόν και κυρίως όταν το προϊόν προορίζεται για φρέσκο. Η άρδευση θα πρέπει να γίνεται με βελτιωμένο σύστημα άρδευσης, κατά προτίμηση των σταγόνων. Σε περίπτωση, που υπάρχει νερό, γίνονται 2-3 ποτίσματα το καλοκαίρι. Εάν το χωράφι είναι ποτιστικό, μετά από 2-3 χρόνια θα πρέπει να αφαιρεθούν ορισμένα φυτά ή ολόκληρες γραμμές, όταν τα φυτά πυκνώσουν πολύ.
Γ) Λίπανση Οι χημικές λιπάνσεις στις συμβατικές καλλιέργειες πρέπει να αρχίζουν από το χειμώνα, με 10 μονάδες αζώτου, φωσφόρου και καλίου, σε μια ή περισσότερες δόσεις. Η πρώτη δόση μπορεί να εφαρμοστεί τέλος Ιανουαρίου ως το τέλος Φεβρουαρίου. Στις βιολογικές καλλιέργειες απαιτείται μόνο οργανική λίπανση.
Δ) Συγκομιδή
Η συγκομιδή γίνεται στην αρχή της άνθισης. Από το Μάιο μέχρι το Σεπτέμβριο το δενδρολίβανο είναι σε διαρκή ανθοφορία και η συγκομιδή των βλαστών μπορεί να γίνει 2-3 φορές. Οι βλαστοί μετά τη συγκομιδή ξηραίνονται αμέσως σε ξηραντήρια για να διατηρήσουν το πράσινο χρώμα των φύλλων. Η σχέση ξηρού προς χλωρό είναι 1:3 περίπου.
Η συγκομιδή γίνεται στην αρχή της άνθισης. Από το Μάιο μέχρι το Σεπτέμβριο το δενδρολίβανο είναι σε διαρκή ανθοφορία και η συγκομιδή των βλαστών μπορεί να γίνει 2-3 φορές. Οι βλαστοί μετά τη συγκομιδή ξηραίνονται αμέσως σε ξηραντήρια για να διατηρήσουν το πράσινο χρώμα των φύλλων. Η σχέση ξηρού προς χλωρό είναι 1:3 περίπου.
Ε) Απόδοση
Η πλήρης απόδοση αρχίζει από το τρίτο έτος. Η στρεμματική απόδοση σε ξηρή δρόγη είναι 250-400Kg και σε χλωρή βιομάζα 1500-2000Kg/στρ. Η φυτεία δενδρολίβανου μπορεί να έχει οικονομική ζωή 15-20 χρόνια.
Η πλήρης απόδοση αρχίζει από το τρίτο έτος. Η στρεμματική απόδοση σε ξηρή δρόγη είναι 250-400Kg και σε χλωρή βιομάζα 1500-2000Kg/στρ. Η φυτεία δενδρολίβανου μπορεί να έχει οικονομική ζωή 15-20 χρόνια.
Ιδιότητες: Εξαίρετο τονωτικό και σπασμολυτικό, ευστόμαχο, χολαγωγό, αντιρευματικό, αντιδιαβητικό, εμμηναγωγό, καρδιοτονωτικό, υπερτασικό, αποχρεμπτικό, αντισηπτικό κ.α
Χρήση: Τα φύλλα και τα άνθη χρησιμοποιούνται ως άρτυμα σε διάφορα φαγητά. Αρκετά εύκολα μπορείτε να φτιάξετε λάδι δενδρολίβανου. Το αιθέριο έλαιο του χρησιμοποιείται στη φαρμακοποιία και σαπωνοποιία.
Παραδοσιακή λαϊκή ιατρική
Στην παραδοσιακή λαϊκή ιατρική σύμφωνα με τον Αγάπιο στον Γεωπονικό (παρ.148) χρησιμοποιείται:
– για θεραπεία κάθε αρρώστιας των σπλάγχνων
– Καίγοντας ξύλο δεντρολίβανου και σε μορφή καρβουνόσκονης ασπρίζει τα δόντια και θεραπεύει κάθε αρρώστια των δοντιών.
– Τοποθετώντας φύλλα δεντρολίβανου στο στρώμα αποτρέπει τους εφιάλτες.
– Κοπανίζοντας τα φύλλα και τοποθετώντας στην πληγή βοηθάει να επουλώσει και να θεραπεύσει καρκινικές εξελκώσεις (φάγουσα)
– Φτιαγμένο κουτάλι από το ξύλο του δεντρολίβανου προστατεύει από τα μικρόβια.
– Κάνοντας Φλασκί από ξύλο δεντρολίβανου βοηθάει να συντηρηθεί χωρίς να αλιωθεί το κρασί. Ακόμα βάζοντας φύλλα δεντρολίβανου στο βαρέλι βοηθάει να μην χαλάσει το κρασί.
– Καίγοντας το δεντρολίβανο, η μυρωδιά του απομακρύνει τους σκορπιούς, φίδια. Επίσης καίγοντας δεντρολίβανο καθαρίζει τον αέρα από μικρόβια.
– Βράζοντας το δεντρολίβανο ως ρόφημα βοηθάει να θεραπευτή ή «κάυσιν τον στόμαχον»
– Καίγοντας ξύλο δεντρολίβανου και σε μορφή καρβουνόσκονης ασπρίζει τα δόντια και θεραπεύει κάθε αρρώστια των δοντιών.
– Τοποθετώντας φύλλα δεντρολίβανου στο στρώμα αποτρέπει τους εφιάλτες.
– Κοπανίζοντας τα φύλλα και τοποθετώντας στην πληγή βοηθάει να επουλώσει και να θεραπεύσει καρκινικές εξελκώσεις (φάγουσα)
– Φτιαγμένο κουτάλι από το ξύλο του δεντρολίβανου προστατεύει από τα μικρόβια.
– Κάνοντας Φλασκί από ξύλο δεντρολίβανου βοηθάει να συντηρηθεί χωρίς να αλιωθεί το κρασί. Ακόμα βάζοντας φύλλα δεντρολίβανου στο βαρέλι βοηθάει να μην χαλάσει το κρασί.
– Καίγοντας το δεντρολίβανο, η μυρωδιά του απομακρύνει τους σκορπιούς, φίδια. Επίσης καίγοντας δεντρολίβανο καθαρίζει τον αέρα από μικρόβια.
– Βράζοντας το δεντρολίβανο ως ρόφημα βοηθάει να θεραπευτή ή «κάυσιν τον στόμαχον»
Άλλοι αναφέρουν ότι θεραπεύει την «ατονία της καρδιάς», τα τραύματα, τη δυσεντερία και τους ρευματισμούς. «Στην Κρήτη συνιστάται για τον «τριχοφά» ή «τριχοφάγο» (αλωπεκία).
Πηγές: Η καλλιέργεια αρωματικών φυτών για παραγωγή ξηρού προϊόντος και αιθέριων ελαίων. Υπουργείο Γεωργίας Κύπρου, Σημειώσεις από το τμήμα Αρωματικά-Φαρμακευτικά φυτά Ι.Γ.Ε (Σωτηροπούλου Δήμητρα), aromaticplantkilkis.blogspot.gr, wikipedia.org .
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου