Η Μελισσοκομία στα Μουσάτα Κεφαλονιάς από το 1850 έως σήμερα…

Τα Μουσάτα είναι ένα χωριό που η γεωγραφική του θέση συνέβαλε στην ανάπτυξη της μελισσοκομίας ήδη από τα πολύ παλιά χρόνια με αποτέλεσμα πολλά μυστικά να χάνονται στα βάθη των αιώνων.

Το χωριό βρίσκεται ανάμεσα στο βουνό και τη θάλασσα. Η πλούσια χλωρίδα [το έλατο, το θυμάρι, η αλιφασκιά , η κουμαριά, ο λαίποδας, το ρείκι] αλλά κ η πρόωρη άνοιξη της περιοχής με της δυνατές ανθοφορίες [αγριολούλουδα ,αγκάθι, αλλά και των εσπεριδοειδών κυρίως στην τοποθεσία Τραπεζάκι, Άγιος Δημήτριος κ Αφράτο νότια στη θάλασσα] λόγω του ιδιαίτερου μικροκλίματος[ δεύτερο φυσικό θερμοκήπιο στην Ελλάδα]συνέβαλλαν στην άνθιση της μελισσοκομίας κ άλλων τομέων της γεωργίας. Κάποια εποχή το χωριό αριθμούσε 2.500 κουβέλια δηλαδή κυψέλες παλιού τύπου. Στη τοποθεσία Μελίσσια ανάμεσα στα Μουσάτα κ τα Βλαχάτα υπήρχε ο μελισσόκηπος των Γεωργόπουλων των Καραμανέων του Κοσμά, του Γιώργου, του Ξενοφώντα κ του Μπατιστή του Μιλτιάδη που είχε 400 κουβέλια. Στις αρχές του 1900 το χωριό αριθμούσε 1000 κουβέλια κ από το 1960 μέχρι το 2000, 800 κυψέλες εγχώριου τύπου με 9 πλαίσια κ μικρότερα στο μέγεθος από τα σύγχρονα. Επομένως δεν υπήρχε σπίτι που να μην έχει μελίσσια είτε λίγα είτε πολλά. Σήμερα το χωριό διαθέτει 300 κυψέλες.

ΟΙ Μελισσοκόμοι από το 1850 μέχρι το 2017 κατά οικογένειες.

Μουσάτα Γεωργόπουλος [Βαπτιστής, Κοσμάς ,Ξενοφώντας, Γιώργος, Λούλα, Ζαχαρίας Βασιλακαίοι, Μπόμπολος, Νικόλας/Γρέος κ Ελένη Γιακουμαίοι, Μαρίνος και Θέλμα Αντώνης και Γεράσιμος, Σοφιανός κ Αθηνά, Ελευθερία Διονύσης Ελένη κ Νίκος Μπαλατής, Αντώνης Κατάνιας, Νίκος κ Φωτεινη]

Μινέτος [Ευανθία, Τάσος κ Γεράσιμος, Δημήτρης Δημοσθένους]

Ποριαράτα Διονύσης Καλλιβωκάς, Ν.Μηλιαρέσης

Το ΜΕΛΙ

Το χωριό βγάζει 3 ποιότητες μελιού ανάλογα τη χρονιά

1 Κονωφόρο από τα έλατα[μέλι πηχτό σκούρου χρώματος, καφέ πολύ θρεπτικό]αυτό το είδος παράγεται μια φορά στα 5 χρόνια κατά μέσο όρο αν ο καιρός από το Μάι διατηρηθεί ζεστός και έχει και υγρασία [μαλάτσα]τότε τρέχει το πολύτιμο μελίτωμα του βουνού και μπορεί να πραγματοποιηθούν έως κ 4 τρύγοι, τα δυνατά μελίσσια μπορούν να δώσουν από 20 μέχρι και 30 κιλά μέλι.

2 Μέλι από θυμάρι και έλατο το καλύτερο σύμφωνα με τους παλιούς αφού δε ζαχαρώνει με το κρύο.

3 Ανθόμελο από θυμάρι, αγκάθι, λαίποδα, αγράμπελη κ.α.

Τι ήταν τα κουβέλια;

Ήταν μία πλάκα η βάση που πάνω της ήταν κτισμένα κεραμίδια [βίσαλα] σε σχήμα κώνου ή πλάγιας πυραμίδας. Το μπροστινό μέρος ήταν κτισμένο [το φούντι] κ είχε μία τρύπα [μπούκα] που μπαινόβγαιναν οι μέλισσες το πίσω μέρος είχε μια άλλη κινητή πλάκα που από εκεί άνοιγαν το μελίσσι για τρύγο κ για έλεγχο. Το έκτιζαν πολύ καλά με πηλό.

Τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν

Η μάσκα [η μπαρμπούτα] που προφυλάσσει το πρόσωπο από τα τσιμπήματα

Το μαχαίρι που αφόπλιζε τα κελιά ,το πλαίσιο που είναι γεμάτο μέλι οι μέλισσες το παλαμίζουν με κερί ώστε να μην τρέχει το μέλι λόγω της μεγάλης θερμοκρασίας μέσα στη κυψέλη ,το πνίξει κ από τη μπούκα βγει λεξω κ υποστεί λεηλασία από το γειτονικό μελίσσι ή από οτιδήποτε άλλο.

Μελιττοεξαγωγέας αφού περαστούν από το μαχαίρι τα πλαίσια όσα έχουν παλάμισμα μπαίνουν εδώ. Είναι ένα κυλινδρικό δοχείο περιστρεφόμενο που τοποθετούνται μέσα τα πλαίσια τα γεμάτα με μέλι μέσα στις θήκες που με τη φυγοκέντριση αδειάζουν, πέφτει το μέλι στα τοιχώματα της μηχανής κ ύστερα μαζεύεται στο πάτο που από ένα κρούνο πέφτει στη λάτα που πάνω της τοποθετείται κρησάρα ώστε να σουρωθεί..

Καπνιστήρι [το φυσερό] που έβαζαν πυρωμένα κυπαρισσόμηλα ή πευκοβελόνες ή βοιδοβουνία αναμμένη ή βουνιές από γιδοπρόβατα ώστε να ζαλίζονται οι μέλισσες κ να μη κεντρίζουν το μελισσοκόμο

Βούρτσα χρησιμοποιείται την εποχή του τρύγου .Τη βουτάμε στο σίκλο[κουβά] με το νερό κ σκουπίζουμε σιγά-σιγά τα πλαίσια με της μέλισσες ώστε να φύγουν όλες από πάνω κ να κάνουμε τη δουλειά με την ησυχία μας ύστερα. Το νερό ηρεμεί τις μέλισσες σε συνδυασμό με το καπνό που τις ζαλίζει.

Πλάνος μία κούφια ρίζα από αθάνατο που την έδεναν με σύρμα από κάποιο κοντινό δέντρο. Είχε τρύπες κ έβαζαν λεμονόφυλλα ώστε να προσελκύουν το ρίμα το νέο μελίσσι που έφευγε από τη Μάνα το αρχικό την άνοιξη ώστε να προσκολλάται πάνω και να μη φεύγει και έτσι ο μελισσοκόμος να το βάζει το βράδυ σε νέα κυψέλη.

Επομένως το μέλι και οι μέλισσες συνδέονται αδιάκοπα με την ιστορία του χωριού μας ήταν μια από τις κύριες ασχολίες των κατοίκων του, εκεί στήριζαν το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός τους αλλά ήταν κ ένα βασικό συμπλήρωμα διατροφής. Τα Μουσάτα έγιναν γνωστά για το μέλι του καθώς κάποιος ριμαδόρος σχολιάζοντας κάποιον Σπινέλη είπε:

είναι η γόμπα του Σπινέλη σα Μουσέικο κουβέλι…

Γεράσιμος Αναστασίου Μινέτος.

Πηγή: kefaloniamas.gr