Μελιτογόνα έντομα

Ως μελιτογόνα χαρακτηρίζονται τα έντομα τα οποία τρεφόμενα με το χυμό των φυτών παράγουν μελιτώδεις εκκρίσεις, - το μελίτωμα -, ελκυστικές στις μέλισσες. Οι μέλισσες συλλέγουν το μελίτωμα, το εμπλουτίζουν, το επεξεργάζονται και παράγουν το μέλι μελιτώματος. Τα μελιτογόνα έντομα ανήκουν σχεδόν καθ’ ολοκληρία στα Hemiptera – Sternorrhyncha και κυρίως στις υπεροικογένειες Coccoidea, Aleyrodidea, Aphidoidea, Phylloidea και Cicadoidea.

Τα μελιτογόνα έντομα διαθέτουν πεπτικό σύστημα και ιδιαίτερα στοματικά μόρια προσαρμοσμένα ώστε να διαπερνούν - τρυπούν τον φυτικό ιστό και να απομυζούν τον φυτικό χυμό.

Σταγόνα μελιτώματος από το M. hellenica

Ως μελίτωμα ορίζεται ο σακχαρούχος χυμός που παράγεται από έντομα με στοματικά μόρια προσαρμοσμένα στην μύζηση και εισροή ρευστών τροφών. Οι τροφές αυτές προσλαμβάνονται κατ’ ευθείαν από τα αγωγά στοιχεία του φυτού ξενιστή. O φυτικός χυμός εισέρχεται στο σώμα του εντόμου κατά κύριο λόγο παθητικά, εξ αιτίας της πίεσης που επικρατεί στο φυτό, είτε ενεργητικά σαν αποτέλεσμα απομύζησης. Στο πεπτικό σύστημα του εντόμου ο χυμός αναμιγνύεται με πεπτικά υγρά, πλούσια σε ένζυμα και μετά τη λειτουργία της πέψης, η ποσότητα που πλεονάζει αποβάλλεται από τα απεκκριτικά όργανα των εντόμων, με την μορφή μικρών διάφανων σταγόνων, του μελιτώματος, τις οποίες συλλέγουν οι μέλισσες και μετατρέπουν σε μέλι (Εκόνα).
Το μελίτωμα είναι η πλεονάζουσα ποσότητα του χυμού, την οποία το έντομο δεν χρησιμοποιεί. Δεν αποτελεί παραπροϊόν της διαδικασίας της πέψης και είναι πλουσιότερο σε θρεπτικά συστατικά από τον προσλαμβανόμενο φυτικό χυμό, διότι κατά τη διέλευσή του από το σώμα του εντόμου εμπλουτίζεται με διάφορες βιταμίνες και άλλες ουσίες.
Υπολογίζεται ότι το 50% της ετήσιας παραγωγής μελιού της Κ. Ευρώπης είναι μέλι μελιτώματος, ενώ συγκεκριμένα για την Αυστρία το ποσοστό αυτό φτάνει το 80% (Fossel, 1974).
Στην Ελλάδα μέχρι στιγμής έχουν αναγνωρισθεί 33 είδη μελιτογόνων εντόμων (Πίν. 1), ελάσσονος ή ήσσονος σημασίας, τις μελιτώδεις εκκρίσεις των οποίων εκμεταλλεύεταιη μέλισσα (Σαντάς, 1983).
Η ποσότητα παραγόμενου μελιού από μελιτώματα στη χώρα μας υπολογίζεται ότι αντιπροσωπεύει το 70% περίπου της συνολικής ετήσιας ποσότητας μελιού. Από αυτό το 60-65% αντιπροσωπεύει το μέλι πεύκου, ενώ περίπου 5% παράγεται από τις μελιτώδεις εκκρίσεις εντόμων της ελάτης.(Thrasyvoulou & Manikis, 1996).

Πίνακας 1. Έντομα που παράγουν μελίτωμα στην Ελλάδα

Μελιτογόνα έντομα του πεύκου
Σοφία Γούναρη
Ερευνήτρια Δ’
Ινστ. Κτηνιατρικών Ερευνών Αθηνών, ΕΘΙΑΓΕ
Πηγή: melinet.gr via melissokomianet.gr