Οι μέλισσες ορχιδέες

Τα έντομα πολλές φορές καταφέρνουν να μας εκπλήσσουν με την εφευρετικότητα τους.
H ζωή την μέλισσας ορχιδέας είναι περισσότερο δεμένη με τις ορχιδέες. Ή μήπως η ζωή των ορχιδέων εξαρτάται από τις μέλισσες ορχιδέες;

 

Οι μέλισσες Euglossine, οι οποίες και αποκαλούνται “μέλισσες ορχιδέες”, ζουν σχεδόν αποκλειστικά στην Νότια Αμερική και διαφέρουν κατά πολύ από τις μέλισσες που μας έρχονται στο μυαλό. Η διαφορά δεν είναι μόνο στην εμφάνιση αλλά κυρίως στο γεγονός πως δεν αναπτύσσουν κοινωνίες όπως οι δικές μας εργατικές ξαδέρφες τους. Εμφανισιακά τα περισσότερα είδη είναι έντονα χρωματισμένα με μεταλλικά χρώματα. Παλλόμενα, ιριδίζοντα μεταλλικά μπλε, πράσινα ή κόκκινα χρώματα είναι τα συνηθέστερα, ενώ δεν λείπουν και οι συνδυασμοί όπως π.χ. πράσινου μεταλλικού με τις κλασικότερες κιτρινόμαυρες ρίγες. Οι περισσότερες είναι μοναχικές και δεν δημιουργούν κυψέλες με την παραδοσιακή έννοια.

 

 Οι θηλυκές μαζεύουν νέκταρ και γύρη από μια μεγάλη ποικιλία φυτών ως τροφή και ρετσίνες δέντρων ή και λάσπη για το χτίσιμο της φωλιάς. Οι αρσενικές μόλις εκκολαφθούν, αφήνουν την φωλιά και δεν επιστρέφουν ποτέ πια. Το ακριβώς αντίθετο με τους συνήθεις κηφήνες δηλαδή.

 

Οι αρσενικές μέλισσες ορχιδέες έχουν ιδιαίτερα διαφοροποιημένα πίσω πόδια τα οποία και έχουν στις κνήμες τους “καλαθάκια” μεταφοράς. Χρησιμοποιώντας αυτόν τον αποθηκευτικό χώρο, επισκέπτονται μια σειρά από ορχιδέες και συλλέγουν γύρη και αρωματικές ουσίες. Οι ορχιδέες δεν σκορπούν την γύρη τους αλλά την παρέχουν “συσκευασμένη” σε ειδικές κατασκευές που ονομάζονται πολίνια. Κατά την επίσκεψη της μέλισσας από λουλούδι σε λουλούδι για την συλλογή των αρωματικών ουσιών, τα μεταφερόμενα πολίνια γονιμοποιούν την ορχιδέα. Οι ορχιδέες δεν παρέχουν νέκταρ ή άλλου είδους τροφή σαν επιβράβευση, για αυτό τον λόγο και οι θηλυκές μέλισσες ορχιδέες δεν τις επισκέπτονται ποτέ. Η μοναδική επιβράβευση για την αρσενική μέλισσα ορχιδέα είναι το άρωμα.  

Orchid Bees

Κάθε κύριος γνωρίζει πως μια κυρία έχει κάποιες απαιτήσεις πριν παραδοθεί στον επίδοξο κατακτητή. Το άρωμα που η αρσενική μέλισσα αφήνει λίγο-λίγο από το καλαθάκι μεταφοράς της, είναι αυτό που θέλουν οι γυναίκες. Δελεασμένη από το άρωμα της ορχιδέας η θηλυκή μέλισσα ορχιδέα θα δεχθεί να ζευγαρώσει προκειμένου να συνεχιστεί ο κύκλος ζωής.

 

Παρόλο που οι αρωματικές ουσίες, που συλλέγουν οι αρσενικές, προέρχεται κυρίως από ορχιδέες, δεν λείπουν και αρωματικές ουσίες από ρετσίνες δέντρων, μύκητες ή και αρώματα άλλων φυτών. Έτσι ενώ οι ορχιδέες γονιμοποιούνται αποκλειστικά από αυτές τις μέλισσες, οι τελευταίες δεν εξαρτώνται τόσο από την συγκεκριμένη οικογένεια φυτών. Στην αιώνια ερώτηση αν η κότα έκανε το αυγό, ή το αυγό την κότα οι επιστήμονες προσπάθησαν να κατανοήσουν τον τρόπο με τον οποίο τα φυτά και οι επικονιαστές τους εξελίχθηκαν και ανέπτυξαν σχέσεις συνεργασίας. Με την συγκεκριμένη περίπτωση είχε ασχοληθεί μέχρι και ο Δαρβίνος, και η ισχύουσα θεωρία ήταν πως υπήρχαν μικρές αλλαγές λίγο-λίγο, τόσο στις ορχιδέες όσο και στις συγκεκριμένες μέλισσες (αν και ο Δαρβίνος νόμιζε πως ήταν θηλυκές αυτές που μάζευαν το άρωμα) στο πέρασμα του χρόνου. Παρόλα αυτά πρόσφατες επιστημονικές έρευνες κατέληξαν πως οι συγκεκριμένες μέλισσες είχαν εξελιχθεί 12 εκατομμύρια χρόνια πριν τις συγκεκριμένες ορχιδέες εξειδικευτούν τόσο ώστε να τις ελκύουν. Στην συγκεκριμένη σχέση λοιπόν οι ορχιδέες είναι αυτές που χρειάζονται περισσότερο τις μέλισσες.

  Πηγή: myorchid.gr