Λυγαριά (Vitex agnus-castus)

Η Λυγαριά είναι φυλλοβόλος θάμνος με ύψος έως 4 μέτρα που φύεται σε πολλές ακαλλιέργητες πεδινές εκτάσεις της χώρας μας, ιδιαίτερα σε κοίτες χειμάρρων ή σε περιοχές που καταλαμβάνονται από νερά πλημμυρισμένων ποταμών.

Για την αξία της λυγαριάς και την σημασία της στην μελισσοκομία , δεν υπάρχει σχετική ελληνική ή ξένη βιβλιογραφία, οι γνώμες των μελισσοκόμων διχάζονται.
Οι περισσότεροι θεωρούν τη λυγαριά σημαντικό μελισσοκομικό φυτό και υπολογίζουν στο νέκταρ και τη γύρη που προσφέρει στις μέλισσες την περίοδο άνθησης της (Ιούνιος-Αύγουστος/Σεπτέμβριος).
Η λυγαριά είναι κοινό φυτό στην Ελλάδα, σε παραποτάμιους και παραθαλάσσιους τόπους γνωστό επίσης με τα ονόματα καναπίτσα, αγνιά, αλυγαριά, μυριτζιά, καλαθιά και δέντρο της αγνότητας. Είναι ευλύγιστος, φυλλοβόλος θάμνος (ύψος 1-3 μ. διάμετρος κόμης 3 μ.), με φύλλα σύνθετα, που αποτελούνται από 5-7 γκριζοπράσινα φυλλάρια, χνουδωτά. Τα άνθη της έχουν διάφορα χρώματα (λιλά, ροζ ή λευκά) με ωραία οσμή. Ανθίζει από Ιούνιο μέχρι Αύγουστο/Σεπτέμβριο. Ο καρπός είναι αρωματική δρύπη που ωριμάζει το φθινόπωρο (από Σεπτέμβριο μέχρι Νοέμβριο). Είναι είδος πολύ ανθεκτικό στις υψηλές θερμοκρασίες, όπως και στις πολύ χαμηλές (είναι ανθεκτικό ακόμη και στους -10 °C).

Ετυμολογία
Το λατινικό όνομα agnus προέρχεται από την Ελληνική λέξη αγνός, επειδή το φυτό θεωρείται αναφροδισιακό και ηρεμιστικό. Η ονομασία castus (αγνή) οφείλεται και αυτή στην επίδραση που έχει το φυτό στη λίμπιντο. Το κλαδί της ονομάζεται βίτσα ίσως από το vitex και από αυτό έφτιαχναν οι δάσκαλοι τις βέργες τους.

Μυθολογία
Η Λυγαριά ήταν αδερφή της Πικροδάφνης και είχαν έναν μονάκριβο αδερφό που πέθανε. Η λυγαριά ήταν απαρηγόρητη. Τόσο πολύ λυπήθηκε, που ενώ έβγαζε λευκά λουλούδια ως τότε, από τη λύπη της τα λουλούδια πήραν χρώμα μωβ, πένθιμο. Της Πικροδάφνης όμως τα άνθη συνέχιζαν να βγαίνουν ρόδινα. Λέει τότε η λυγαριά:
«Καημένη, ο αδερφός μας πέθανε και συ ντύθηκες στα φανταχτερά;»
-«Μην κοιτάς τα ρούχα μας- αποκρίθηκε εκείνη- την καρδιά μας κοίταξε ποια είναι πιο μαύρη και πικρή;
Πραγματικά όλο το κορμί της είναι φαρμάκι και γι’ αυτό ονομάζεται και πικροδάφνη.

Πηγές: [ Η μελισσοκομική χλωρίδα (Δ.Τσέλλιος), melinet.gr, furakis.gr, melissokomianet.gr ]